انواع وکالت

در این نوشته از وکیل پایه یک دادگستری خلیل باوی در ماهشهر در ادامه توضیحاتی در رابطه با انواع وکالت ارائه می شود.

وکالت بسته به موضوع، گستره اختیارات و نحوه تنظیم آن به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شود. در ادامه، انواع وکالت را بر اساس معیارهای مختلف بررسی می‌کنیم:

۱. انواع وکالت از نظر موضوع و اختیارات

الف) وکالت مطلق

در این نوع وکالت، وکیل اختیار انجام تمام امور موکل را دارد، مگر مواردی که قانون مستثنی کرده باشد. این امور می‌تواند شامل مسائل مالی، اداری، حقوقی و سایر امور باشد.

ب) وکالت مقید (خاص)

در این نوع وکالت، وکیل تنها در یک یا چند موضوع خاص که در قرارداد وکالت مشخص شده است، اختیار دارد. برای مثال، وکالت برای فروش یک ملک، تنظیم یک قرارداد خاص یا پیگیری یک پرونده قضایی.

۲. انواع وکالت از نظر شکلی

الف) وکالت رسمی

این نوع وکالت در دفاتر اسناد رسمی تنظیم شده و دارای اعتبار قانونی قوی است. برای مثال، وکالت فروش ملک که باید به‌صورت رسمی تنظیم شود.

ب) وکالت عادی

این وکالت به‌صورت یک قرارداد ساده بین موکل و وکیل تنظیم می‌شود و اگرچه معتبر است، اما ممکن است در برخی موارد به تأیید محاکم نیاز داشته باشد.

۳. انواع وکالت از نظر مدت و قابلیت فسخ

الف) وکالت جایز

این نوع وکالت قابل فسخ است و هر یک از طرفین (وکیل یا موکل) می‌توانند آن را در هر زمان که بخواهند فسخ کنند، مگر اینکه خلاف آن در قرارداد تصریح شده باشد.

ب) وکالت لازم

وکالت‌هایی که به دلایل قانونی یا قراردادی غیرقابل فسخ هستند، مانند وکالت بلاعزل.

ج) وکالت بلاعزل

در این نوع وکالت، موکل حق عزل وکیل را از خود سلب می‌کند. این نوع وکالت معمولاً در قراردادهای مهم مانند فروش ملک یا انجام امور بانکی استفاده می‌شود.

۴. انواع وکالت از نظر کاربرد و حوزه فعالیت

الف) وکالت قضایی

وکالتی که برای طرح دعوی یا دفاع از موکل در دادگاه‌ها، دادسراها و سایر مراجع قضایی ارائه می‌شود. این نوع وکالت باید توسط وکیل پایه یک دادگستری انجام شود.

ب) وکالت مدنی

وکالتی که در امور غیرقضایی مانند انجام معاملات، تنظیم اسناد، امور اداری و مالی به وکیل داده می‌شود.

ج) وکالت تجاری

وکالتی که برای انجام امور بازرگانی و تجاری، مانند ثبت شرکت، انعقاد قراردادهای تجاری و امور مالیاتی به وکیل داده می‌شود.

د) وکالت اداری

وکالتی که برای انجام امور اداری، مانند دریافت مدارک، پیگیری پرونده‌های دولتی و امور مربوط به سازمان‌ها و نهادهای دولتی اعطا می‌شود.

ه) وکالت خانواده

وکالتی که در مسائل خانوادگی مانند طلاق، حضانت فرزند، مطالبه مهریه و نفقه استفاده می‌شود.

۵. سایر انواع وکالت

الف) وکالت تام‌الاختیار

در این نوع وکالت، وکیل تمامی اختیارات لازم را برای انجام امور موکل دارد و می‌تواند به‌جای او تصمیم‌گیری کند.

ب) وکالت مع‌الواسطه (توکیلی)

در این نوع وکالت، وکیل اختیار دارد که شخص دیگری را به‌عنوان وکیل جایگزین معرفی کند و او را در انجام برخی امور وکالت دهد.

ج) وکالت اضطراری

این وکالت در شرایط خاص و اضطراری داده می‌شود، مانند زمانی که موکل به دلیل بیماری یا سفر قادر به انجام امور خود نیست.